Terugblik op de bijeenkomst over het boek van Abelike Janssens
‘Beste Jan en Roelie. We zitten in de trein en gaan heel ver weg. Tot ziens jongens. Groeten van pa en moe en jongens. Bernard’.
Deze woorden stonden op een briefkaartje dat gericht was aan de familie Janssens. Een kaartje dat op 28 augustus 1942 uit de trein werd gegooid door Izaäk van Dam. Enkele dagen later werd het bezorgd bij de vader van Abelike Janssens die in Zuidlaren woonde in het noorden van Drenthe.
Het briefkaartje vormde het begin van een indrukwekkende lezing van ons eigen HVN-lid Abelike Janssens over de Joodse familie Van Dam die op 28 augustus 1942 op transport naar Auschwitz werd gezet. De jongste zoon van deze familie, Bernard van Dam, was een goed vriendje van Abelikes vader.
Het verhaal achter het kaartje
Abelike Janssens schrijft een boek. Het vertelt het verhaal achter een kaartje dat haar vader als schooljongetje kreeg. Al die tijd bewaarde hij het briefje in het bureau in zijn studeerkamer. Abelike mocht het als jong meisje regelmatig lezen en dan vertelde haar vader graag over zijn toenmalige schoolvriendje Bernard.
Het briefje laat Abelike niet meer los en 43 jaar nadat ze het voor het eerst gezien heeft, besluit ze om meer over de familie Van Dam te weten te komen. In een poging om dat beeld helder te krijgen, verzamelt ze door de jaren heen foto’s , archiefstukken, brieven en verhalen. Haar zoektocht trekt zelfs de aandacht van RTV Drenthe die er vervolgens een documentaire over heeft gemaakt. https://www.youtube.com/watch?v=QUCQEt8k5xAIn de maand waarin we de oorlogsslachtoffers herdenken en er altijd extra aandacht is voor de Tweede Wereldoorlog, wilde Abelike dit verhaal graag met ons delen. Tijdens de lezing op 16 mei in de Pulchri Studio lichtte Abelike toe wat haar bewogen heeft om een boek over de familie Van Dam te gaan schrijven. Hoe het op haar pad kwam, wat er gebeurde in de afgelopen vijftien jaar en hoe zij aan de hand van brieven, notulen, politieverslagen, dagboeken en allerlei andere bronnen het verhaal van Izaäk van Dam en zijn familie reconstrueerde.
Het verhaal over de familie van Dam moet af
“Ik heb door dat kaartje een verbinding met het verleden, een verbinding die maakt dat de geschiedenis heel dichtbij komt. Deze mensen hebben hun leven niet kunnen afmaken. Het is abrupt tot een einde gekomen en hun verhaal kunnen ze zelf niet meer doorvertellen. Ik heb zelf een heel sterk gevoel, dat ik het verhaal van de familie Van Dam moet vertellen. Het kaartje was het laatste levensteken van de familie en bewees dat ze daadwerkelijk in de trein op transport waren gezet. En daarom ben ik in hun geschiedenis gedoken”.
De intentie van Abelike is om de familie Van Dam als levende mensen in haar boek neer te zetten, aan de hand van de vele puzzelstukjes die ze in handen heeft. Geen eenvoudige klus, maar gestaag werkt ze naar het eindresultaat toe.
Met veel dank nog aan Abelike, die ons anderhalf uur wist te boeien met wat ongetwijfeld haar levenswerk gaat worden: het verhaal van het briefje van Bernard.
Annemarie Attema
Bestuurslid Programma
